درتجارت و کسب مال حلال نباید کلاهبرداری و فریب باشد

 مولانا محمدحسین گرگیج دربخش اول خطبه های جمعه (2 اسفند 92) در ادامه شرح  10 مورد از راههای نادرست کسب مال حلال و تجارت و اجتناب از مال حرام ،به  8 مورد باقی مانده اشاره کردند وآن ها را بیان نمودند.

خطیب جمعه اهل سنت آزادشهر در ابتدای سخنان خود بار دیگر 10 مورد از راههای نادرست کسب مال وتجارت را خطاب به نمازگزان گفتند و فرمود: 10 مورد در کسب مال حلال و تجارت باید مورد توجه قرار بگیرند تا مالی که به دست می آوریم از راه حرام نباشد .1 – غش وفریب 2 – رشوه 3 –ربا 4- سرقت 5- کم فروشی و خیانت به بیت المال 6 – فروش دعاء و تعویذ 7 – غصب و تعدی به مال مردم 8 – کتمان عیب مالی که میفروشید 9 – خرید و فروش  اشیاء حرام 10 – دوری از شبهات اموال مشکوک

مولانا گرگیج معانی و مفهوم ربا را مورد بررسی قرار داد و گفت:  اگر کسی پولی را به شخصی برای رفع مشکلات وی به او بدهد ودر آن، زمان ودرصد تعیین نشود وبه صورت قرض الحسنه باشد جایز است یعنی اینکه شخص بدهکار هر زمانی که پولی به دست آورد قرض و دین خود را ادا کند. اما اگر زمان و درصد تعیین کرد قطعا ربا محسوب می شود وحرام است. قرآن در مورد این موضوع بحث های زیادی کرده که خرید و فروش حلال است اما ربا حرام است.

مدیر دارالعلوم فاروقیه گالیکش به نقل از قرآن کریم فرمود: اگر شما از نزول خواری توبه کردید، فقط رأس مال خود را بگیرید یعنی تنها همان پولی را که داده اید بگیرید و چیز اضافی دیگری را نگیرید. (وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ) <279 بقره>

وی بابیان اینکه ربا در بانک ها ناجایز است خاطرنشان کرد: ربا در بانک ها جایز نیست حتی اگر در وام گرفتن نیم در صد هم سود بیاید ناجایز است امروز مشاهده می شود بعضی ها برای گرفتن درصد وسود،زمین ها و خانه های خود را می فروشند تا دربانک پول آن را نگه دارند(سپرده درازمدت) و درصد آن را بخورند اگرشخصی زمین را اجاره بدهد و پول بگیرد اشکال ندارد اما اگر آن را بفروشد و پولش را دربانک بگذارد تا درصد بگیرد ناجایز است.حتی کسانی که حساب قرض الحسنه دارند و جوایز بانکی برنده می شوند دریافت آن ها هم ناجایز است و هر قرضی که نفعی را داشت ربا می باشد.(مفهوم حدیث)

وی در ادامه گفت: خداوند درمورد این موضوع اشارات زیادی در  قرآن کریم کرده و فرموده است که اگرکسی ربا میخورد با خدا و رسول خدا(ص) باید اعلان جنگ کند و خداوند ربا را نابود می کند و زکات و صدقات را پرورش می دهد.

ایشان به نقل ازبعضی از روایات گفت: ربا همانند زنا است یعنی همانطور که زنا حرام است ربا هم حرام است.لذا مسلمانان باید از این کار دوری بکنند و اگر درصدی روی پول آن ها آمد از خوردن آن پرهیز کنند و آن را به نیت مال ناجایز و مجهول المالک به فقرا و مساکین بدهند که ازضمه آنان ساقط شود ولی به نیت ثواب نباشد.و استفاده از  این پول برای ساخت وساز مساجد ودیگر اماکن عام المنفعه ناجایز است.

مولانا گرگیج با بیان اینکه دزدی بسیار چیز بدی است گفت: خداوند در قرآن فرموده اگر کسی دزدی بکند سزای او به شرطی که به نصاب( 10 درهم به اندازه هر مثقال نقره) برسد در این دنیا قطع دستش می باشد و خداوند برای جلوگیری از چنین معضلی،این مجازات را درنظر گرفته است و سزا ی آن در روز قیامت این است که مال به  سرقت رفته به دوش دزد است وحیوانات مانند گاو و گوسفند و شتر صدا می دهند و دزد به صاحب مال می گوید بیا مال خودت را بگیر و صاحب مال می گوید در آن دنیا که من نیاز داشتم تو آن را دزدیدی، امروز من به آن مال نیاز ندارم از ایمان و عملت جزای آن را می خواهم.از ایمان و اعمال دزد به صاحب مال  جزایش پرداخت می شوندرسول الله (ص) نیز به چنین افرادی هشدار داده است که اگر مسلمانان ،با مال حرام ودزدی و خیانت در میدان محشر حاضر شوند(  وَمَن یَغْلُلْ یَأْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ )من برای آنان شفاعت نخواهم کرد.

امام جمعه اهل سنت آزادشهر در ادامه به ارزش و قانون جزای قطع دست پرداخت: سوالی اینجا وجود دارد که برخی بی دینان وارد می کنند که چطور برای قطع کردن دست انسان  توسط شخصی دیگر 50 شتر دیه جریمه وجود  دارد اما  وقتی دستی دزدی بکند به اندازه 10 درهم باشد دست وی را قطع می کنند جواب این است که دستی که امین هست ثمین و گران قیمت است تا هرکسی نتواند آن را قطع کند اما اگر این دست خیانت کند موهن است و سزای آن قطع است چون ارزش خود را از دست داده است و این امر خودش جلوی معضل دزدی  و جنایت علیه بشریت را می گیرد

ایشان در شرح امانت داری در بیت المال اظهار داشت : کارمندان و کارگران باید درستکار و با پشتکاری زیاد تلاش کنند چون حقوق می گیرند و برای مردم کار می کنند و خیانت در کار نباشد و از کار،شانه خالی نکند و درغیر این صورت حقوقی که می گیرد برای او جایز نیست.و در مورد بیت المال هم اگر کسی امین بیت المال باشد و در آن خیانت کند روز قیامت حتی اگر پیامبر هم باشد باید پاسخگو باشد پس زمانی که برای پیامبر جایز نباشد پس چطور برای دیگران جایز می شود تا دربیت المال خیانت کنند و اختلاس داشته باشند.( وَمَا کَانَ لِنَبِیٍّ أَن یَغُلَّ وَمَن یَغْلُلْ یَأْتِ بِمَا غَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ مَّا کَسَبَتْ وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ) 161 آل عمران

مدیردارالعلوم فاروقیه گالیکش در ادامه شرح خیانت در بیت المال به داستانی از پیامبر(ص) پرداخت وگفت: روزی پیامبر(ٌص) در بیابان نماز می خواندند و شتری در جلوی او خوابیده بود رسول الله(ص) پس از ادای نماز به طرف شتر رفتند و یک پشم از شتر کندند و خطاب به یاران و اصحابش گفتند که حتی به اندازه همین پشم از بیت المال هم برای من جایز نیست که به خودم آن را اختصاص بدهم و ازآن خودم بکنم.پس پیامبر(ص) خیانت نکرده شما هم خیانت نکنید.

خطیب جمعه اهل سنت آزادشهر با بیان اینکه کم فروشی یکی از عادتهای بد،در جامعه است به شرح این موضوع پرداخت و گفت: اگرکسی که زراعت و محصول زمین خودش را انبار کند، کم فروشی و خیانت محسوب نمی شود،اما اگر تاجری بخواهد مالی را که خریده و از جای دیگری به شهر منتقل کرده آن را انبار کند برای اینکه روزی گران می شوند  احتکارمحسوب می شود و جایز نیست و مکروه تحریمی است.

مولانا گرگیج فروختن دعا و تعویذ را ناجایز دانست و افزود: اگر کسی دمی و دعایی خواند به او چیز جزئی دادن اشکال ندارد اما اگر کسی بخواهد از این طریق برای خود تجارتی راه بیندازد و برای نوشتن دعا و دم پول بگیرد و همچنین برای خواندن و ختم قرآن برای مرده از بازماندگان درخواست پول بکند جایز نیست. ( وَلاَ تَشْتَرُواْ بِآيَاتِي ثَمَناً قَلِيلاً) 41 بقره

ایشان در ادامه از عبدالله بن عمر روایتی نقل کردند و بیان داشت: 4 چیز اگر در وجود انسان باشند رستگار هستند 1 – حفظ امانت 2 – راستگویی 3 – خلق حسن 4 – کسب غذا از راه حلال

امام جمعه اهل سنت آزادشهر در پایان بخش اول خطبه های جمعه به نقل از داستانی از خلیفه اول مسلمانان ابوبکر صدیق(رض) گفت: حضرت ابوبکر(رض) برده ای داشتند و آن برده برایش غذا می آورد روزی  حضرت ابوبکر(رض)  بدون سوال از روش کسب آن،غذا را خورد. برده از او پرسید شما چرا نپرسیدید که من چگونه آن را بدست آوردم؟ ابوبکر صدیق(رض) گفت من خیلی گرسنه بودم آن را بدون پرسیدن خوردم .برده گفت من آن را با فریب مردم به دست آوردم ابوبکر(رض)به سختی آن را استفراغ کرد و از بدنش خارج کرد صحابه از ایشان پرسیدند که شما نمی دانستید که این مال از راه نادست بدست آمده و خورده اید پس چرا آن را استفراغ کردید ابوبکر صدیق(رض) در پاسخ گفت رسول اکرم(ص) فرموده هرکسی که بدنش با مال حرام تغذیه و رشد کرد فقط آتش جهنم می تواند آن را پاک کند.پس عزیزان،مال مردم را با فریبکاری و حیله نخوریم و یکی از اصول  مسلمانی بودن این است دیگران از دست و زبان او آسوده باشند و همانطور که برای ناموس و مال خود ارزش واحترام قائل است برای ناموس و مال دیگران هم ارزش قائل باشد.