ارزش آبرو و حیثیت انسان کمتر از جان وی نمی باشد

شیخ التفسیر مولانا محمدحسین گرگیج در بخش اول خطبه های جمعه ( 9 اسفند 1392) با توجه به مباحث هفته های گذشته و بررسی پنج مورد از مؤکدات همه ادیان، به شرح و بررسی آخرین مورد آن (حفظ آبرو و حیثیت) پرداخت و بر حفظ آن تأکید نمود.

خطیب جمعه اهل سنت آزادشهر پس از تلاوت آیه های 11 و 12 سوره حجرات (يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَکُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَکُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإيمانِ وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ يَأْکُلَ لَحْمَ أَخيهِ مَيْتاً فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحيمٌ) به ترجمه و شرح  آیه ها پرداخت و افزود: ﺍﻯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ(چه زنان و چه مردان) گروهی، گروه دیگری را مسخره نکند که شاید آن گروه بهتر از آن یکی باشد و از یکدیگر عیب جویی نکنید و با لقب های بد همدیگر را نخوانید وفاسق خواندن بعد از ایمان، بد نامی است و اگر توبه نکند از ستمکاران است و همچنین در ترجمه آیه 12 خداوند می فرماید و ای مؤمنان اجتناب کنید از بسیاری از گمان چون بعضی از گمان ها گناه هستند( احتمال دارد آن گناه بی اساس باشد) و جاسوسی و تجسس در زندگی دیگران نداشته باشید و همچنین غیبت و بدگویی یکدیگر را نکنید آیا دوست دارد کسی از شمایان که بخورد گوشت برادر خود را در حالی که مرده است آن را بد می دانید(یعنی کسی حاضر نیست که چنین گوشتی را بخورد) پس غیبت آن نیز چنین بد و کریه است.

وی در ادامه به فضایل سوره حجرات پرداخت و گفت: سوره حجرات، سوره تربیت مؤمنان،اخلاق است.آداب و قوانین زندگی سالم مؤمنان در این سوره ذکر شده است

شیخ التفسیر در ادامه 3  روایت مختلف از ابوهریره( رض) در مورد این موضوع عنوان کردند و به شرح و ترجمه آن ها پرداختند:

1- (قال رسول الله صلى الله عليه وسلم المسلم أخو المسلم لا يخونه ولا يكذبه ولا يخذله كل المسلم على المسلم حرام عرضه وماله ودمه التقوى ها هنا بحسب امرئ من الشر أن يحتقر أخاه المسلم)

مسلمان برادر مسلمان است و هرگز نسبت به او خیانت نمی کند( در جان،مال و آبرو وحیثیت) و نیزمورد تکذیب وذلت هم قرارش نمی دهد همه چیز مسلمان از جمله  حیثیت و آبروی مال و خونش بر مسلمان دیگری حرام است. و در ضمن رسول الله ص به طرف قلب مبارکش 3 مرتبه اشاره فرمودند که تقوا در این جا هست و رسول الله در ادامه حدیث که شخص را از شر همین قدر بس است که برادر مسلمان خود را حقیر و ذلیل بداند.(رواه مسلم،ابوداوود و ترمذی)

2- ( إنَّ الله لا ينْظُرُ إِلى أجْسَامِكُمْ ، ولا إِلى صُوَرِكمْ ، وَلَكن ينْظُرُ إلى قُلُوبِكمْ وأعمالكم)

همانا خداوند نگاه نمی کند به طرف اجسام شما(قوی است یا ضعیف) و همچنین نگاه نمی کند به طرف قیافه شما که زیبا است یا بد قیافه،نگاه خداوند به ظاهر شما نیست ولیکن خداوند متعال به طرف دلها و اعمال شما نگاه می کند که اعمال شما نیک هستند یا بد می باشند.و این حدیث مسلمانان را به طرف اخلاص در اعمال  ونیات خالص هدایت می کند.

3- (رُبَّ أشعث أغبر مدفوع بالأبواب، لو أقسم على الله لأبرَّه)

چه بسا انسانی ژولیده و غبار آلود که از درها رانده می شود( کسی آن را در خانه خودش راه نمی دهد) اگر بر خداوند قسم بخورد که خدا فلان کار را چنین یا چنان می کند خداوند در آن قسم، وی را برئ قرار می دهد.یعنی در نزد بندگان، آن شخص ارزش آن چنانی ندارد در حالی که خداوند حرف آن را بی جواب نمی گذارد و دعایش را می پذیرد.

مولانا گرگیج با بیان اینکه آبرو و حیثیت انسان کمتر از جان وی نمی باشد به نقل از استاد سخن سعدی خاطرنشان کرد : حکیمان گفته‌اند اگر آب حیات فروشند فی‌المثل به آبروی، دانا نخرد که مردن به علت به که زندگانی به مذلت» (گلستان) اگر آب حیات را به آبرو می فروختند انسان های با حیاء مرگ خویش را بر زندگی بدون آبرو و ذلت بار ترجیح می دادند و آن آب را نمی خوردند.

مدیر دارالعلوم فاروقیه گالیکش علل و اسباب متلاشی کردن برادری و اخوت را مورد بررسی قرار دادند و اظهار داشتند: عداوت وکینه که کدورت را بوجود می آورد زیاد هستند اما در این 2 آیه 6 چیز به طور کامل مورد بحث قرار گرفته اند که سبب اختلاف و دو دستگی می شوند 1 – تمسخر و استهزاء 2 – عیب جویی 3 – القاب بد 4 – سوء ظن 5 – تجسس در زندگی دیگران 6 – غیبت و بدگویی پشت سر یکدیگر

امام جمعه اهل سنت آزادشهر عواملی که باعث می شوند تا برخی افراد،حیثیت دیگران را زیر سؤال ببرند و دیگران را تحقیر کنند و خودنمایی کنند را 5 چیز عنوان کرد و افزود:

5 چیز باعث می شود تا افراد مغرور با داشتن چنین ویژگی هایی دیگران را تحقیر کنند 1 – مال و ثروت،زرپرستان زمان رسول الله(ص) و همچنین قارون را با تمام امکاناتش نجات نداد.(سوره همزه- سوره قصص آیه 76 )   2– ملک و پادشاهی،فرعونی که ادعا  داشت که ملک مصر مال من است و همه آب ها تحت اختیار و امر من هستند در هنگام هلاکت نه تنها ملک مصراز آن چیزی برطرف نکرد بلکه در همان آب که ادعا می کرد تحت امر وی است غرق شد (آیه 51 تا 53 سوره زخرف) 3 – توانایی جسمی، قوم عاد خود را (اشد قوة) می گفتند از آن ها چیزی برطرف نکرد بلکه با آن جسم و توان مانند پشه ای توسط باد نابود شدند (آیه 15 سوره فصلت) 4- مال و جمال و نسب،نمونه اش اینکه از ابولهب چیزی را از عذاب خدا برطرف نکرد چنانچه خداوند می فر ماید ( ماأغنی عنه ماله و ما کسب) 5 – علم و مدرک، علم و تخصص و مدرک آ ن از عذاب خدا چیزی را برطرف نمی کند پس دل بستن به اشیاء و غرور به آن ها و تحقیر و استهزاء از دیگران،جز ازخفت عقل و خطای بیش چیز دیگری نیست و بهترین چیز تقوا هست که خداوند در پایان همین سوره می فرمایند (إن أکرمکم عندالله أتقاکم) با عزت ترین شما پرهیزگارترین شما هست.(آیه 83 سوره غافر)